Arkadaşlar öncelikle BIOS Nedir? Ne işe yarar?
Şimdi sizlere BIOS'un ne olduğunu nasıl kullanılacağını anlatmaya çalışacağız...
BIOS, her bilgisayarda bulunan, bilgisayarımızın donanım özelliklerini denetleyen, işletim sisteminden bağımsız bir yazılımdır..
BIOS 'un açılımı "Basic Input/Output System" yani "Temel Giriş/Çıkış Sistemi". Anakartımızın üzerindeki bir bellek yongasında yer alan bu yazılım, henüz sabit diskimize erişmeden bilgisayarımızın yapabileceklerini belirler. Bilgisayarlar da BIOS, klavyeyi, monitörün ekranındaki görüntüyü, disk ve disket sürücüleri, seri bağlantıları denetlemek ve donanımla ilgili daha pek çok işlevi yerine getirmek için gerekli kodları içerir. Bilgisayarınızı kapatsanız bile BIOS 'un içindeki bu bilgiler silinmez. Çünkü anakartın üzerinde BIOS 'unuzu besleyen bir pil mevcuttur..
Bilgisayarınızın Tak Çalıştır (Plug'n Play) veya ACPI özelliğine sahip olabilmesi için işletim sisteminden önce BIOS 'un bu özellikleri desteklemesi gerekir. BIOS aynı zamanda donanımınız ile işletim sisteminiz arasında aracılık yapar..
BIOS bir sistemin olmazsa olmazıdır diyebiliriz.
Şimdi BIOS Ayarlamalarına geldik :
DIKKAT: Lütfen bana benim BIOS Menüm bu şekilde değil demeyiniz tüm bios menüleri aynı mantıkla çalışır !
---------------
BIOS Ayarları
BIOS ayarlarını yapabilmemiz için bilgisayarımız açılırken BIOS SETUP 'a girebilmeniz için bir klavye kombinasyonu ekrana gelir. Bu genelde "DEL veya F2" tuşları olur. Ekrana gelen mesaj ekrandan silinmeden belirtilen tuşlara basılmalıdır (Eğer kaçırırsanız bilgisayarı tekrar başlatmanız gerekmektedir).
BIOS yazılımının anakartınızın özelliklerine göre değiştiğini unutmamanız gerekir. BIOS SETUP ana menüsü her bilgisayarda aynı olmaz ama içerikleri aynıdır..
BIOS SETUP ' a ilk girdiğimizde ana menü ile karşılaşacaksınız. Klavyedeki ok tuşları ile bu menü seçenekleri arasında dolaşabilirsiniz. ENTER tuşu ile ana menüdeki başlıkların içerisine girebilirsiniz.
BIOS SETUP Ana menüsü
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
CMOS SETUP UTILITY
AWARD SOFTWARE, INC.
.STANDART CMOS SETUP
.BIOS FEATURES SETUP
.CHIPSET FEATURES SETUP
.POWER MANAGEMENT SETUP
.PNP AND PCI SETUP
.LOAD BIOS DEFAULTS
.LOAD SETUP DEFAULTS .SUPERVISOR PASSWORD
.USER PASSWORD
.IDE HDD AUTO DETECTION
.SAVE & EXIT SETUP
.EXIT WITHOUT SAVİNG
Esc : Quit
F10 : Save & Exit Setup : Select item
(Shift) F2 : Change color
Time , Date , Hard Disk Type......
Standart CMOS Setup
Temel sistem donanımlarının konfigürasyonlarını kontrol etmek, sistem saat ve tarihini ayarlamak ve hata denetimi için kullanılan bölümdür. Saat ve tarih Windows'un içinden de ayarlandığı için, anakartımız çalışır bir sisteme kurulu halde gelmişse, bu bölümle pek işiniz olmaz..
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
STANDARD CMOS SETUP
AWARD SOFTWARE, INC.
Date (mm:dd:yy) :Sat, Aug 21 1999
Time (hh:mm:ss) : 9 : 18 : 28
Hard disks
Primary Master
Primary Slave
Secondary Master
Secondary Slave
Type
User
Auto
Auto
Auto Size
13852
0
0
0 Cyls
1684
0
0
0 Head
225
0
0
0 Precomp
0
0
0
0
Landz
26852
0
0
0 Sector
63
0
0
0 Mode
LBA
LBA
AUTO
AUTO
Drive A : 1.44M, 3.5 in.
Drive B : None
Floppy 3 Mode Support : Drive A
Video : EGA/VGA
Halt On : All, But Disk/Key Base Memory: 640K
Extended Memory: 130048K
Other Memory: 384K
Total Memory : 131072K
Esc : Quit
F10 : Save & Exit Setup : Select item
(Shift) F2 : Change color PU/PD/+/- : Modify
*Hard Disks: Hard disks bölümünde ise Bilgisayarınıza takılabilecek 4 IDE diskin durumunu görebilirsiniz.
*MODE: Mode ayarı ise 4 seçenek içerir. Normal, Large, LBA ve Auto. 528MB'tan küçük diskler için Normal seçenğine getirmelisiniz. 528MB'tan büyük ve LBA modunu destekleyen diskler için LBA, 528MB'tan büyük ve LBA modunu desteklemeyen diskler için Large seçeneğini kullanmalısınız. "LARGE" türü diskler sadece MS-DOS ile kullanılabilir ve pek yaygın değildir. Günümüzde tüm diskler LBA modunu desteklemektedir. MODE ayarı AUTO olarak bırakılsa bile BIOS , LBA modunu otomatik olarak tanır. Eğer istisnai bir durum yoksa TYPE ve MODE ayarlarını "AUTO" yapmak en iyisidir...
*Drive A/B: Bu bölüm disket sürücünüz içindir. Eski bilgisayarlarda iki disket sürücü bulunabildiği için A ve B seçenekleri konmuştur. Günümüzde bütün bilgisayarlarda bir tane disket sürücü vardır. Onun için bunlardan birini "none" (yani sürücü yok)durumuna getirmemiz gerekir.
Drive A: 1.44M , 3.5 in
Drive B: None durumunda bırakmamız gerekir.
*Floppy 3 Mode Support: Japon standartlarına uygun, 1.2MB'lık disketleri de okuyabilen disket sürücüler içindir. Normalde bu ayar "Disabled" konumundadır. Disket sürücünüz bu standardı da destekliyorsa, disket sürücünüz için tanımladığınız sürücü harfine göre Drive A veya Drive B seçeneklerinden birini seçerek bu özelliği aktif hale getirebilirsiniz...
*Video: Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler. CGA 40, CGA 80, Mono türündeki ekran kartları artık çok eskide kalmıştır, artık tüm ekran kartları VGA veya üstü çözünürlüklerdedir. Bu yüzden bu ayar EGA/VGA olarak bırakılmalıdır..
*Halt On: Sistem açılırken BIOS'un karşılaştığı hangi hatalarda açılış işlemini durduracağını gösterir. "All Errors" seçeneği tüm hatalarda, "All, But Diskette" disket sürücü ile ilgili olanlar hariç tüm hatalarda, "All, But Disk/Key" disk ve klavye hataları hariç tüm hatalarda sistem açılışını durdurur. "No Errors" seçeneği ise hataları dikkate almadan sistem açılış işlemlerinin sürmesini sağlamaya çalışır ama bir aygıt doğru çalışmıyorsa Sistemi açmayı başaramayabilir. All Errors seçeneği tavsiye edilir..
Kutu içinde yer alan bilgiler RAM belleğinizin kullanımı ile ilgili bilgiler verir; sadece bilgi içindir, bu bölümde bir ayar değişikliği yapılmaz.
BIOS features Setup
Sistem performansını ve sistem özelliklerini belirleyen ayarlar bu bölümden yapılır..
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
BIOS FEATURES SETUP
AWARD SOFTWARE, INC.
CPU Internal Core Speed : 450MHz
Boot Virus Detection : Enabled
Processor Serial Number : Disabled
CPU Level 1 Cache : Enabled
CPU Level 2 Cache : Enabled
CPU Level 2 Cache ECC Check : Enabled
BIOS Update : Enabled
Quick Power On Self Test : Enabled
HDD Sequence SCSI/IDE First : IDE
Boot Sequence : A , C
Boot Up Floppy Seek : Enabled
Floppy Disk Access Control : R/W
IDE HDD Block Mode Sectors : HDD MAX
HDD S.M.A.R.T. capability : Disabled
PS/2 Mouse Function Control : Auto
OS/2 Onboard Memory > 64M : Disabled
PCI/VGA Palette Snoop : Disabled
Video ROM BIOS Shadow : Enabled
C8000 - CBFFF Shadow : Enabled
CC000 - CFFFF Shadow : Enabled
D0000 - D3FFF Shadow : Enabled
D4000 - D7FFF Shadow : Enabled
D8000 - DBFFF Shadow : Enabled
DC000 - DFFFF Shadow : Enabled
Boot Up NumLock Status : On
Typematic Rate Setting : Disabled
Typematic Rate (Chars/Sec) : 6
Typermatic Delay (Msec) : 250
Security Option : System
Esc : Quit
F1 : Help
F5 : Old values
F6 : Load BIOS Defaults
F7 : Load Setup Defaults
: Select item
PU/PD/+/- : Modify
(Shift) F2 : Change color
*Cpu Internal Core Speed: İşlemcinin saat hızını belirler. Bazı anakartlarda, işlemcinin hızı anakartın üzerindeki Jumpe r'lar veya DIP switch 'ler yardımı ile yapılır. Bu işlem daha yüksek performans için yapılır, buna "overclock" adı verilir. Eğer bu konu hakkında yeterli bilginiz yoksa kurcalamamanızı tavsiye ederim. Çünkü işlemciyi tasarlandığından daha yüksek hızda çalıştırmak işlemcinizin ısınmasına hatta yanmasına bile sebep olabilir....!!
*Boot Virus Detection: Sabit diskinizin boot sektörünü virüslere karşı korumaya alır. Bazı BIOS 'larda bu işlem ya boot sektöre yazma koruması konarak, bazılarında boot sektöre erişimi engelleyerek sağlanır.
Ancak bazı işletim sistemleri, yapıları gereği boot sektörde değişiklikler yapması gerekir; buda virüs olarak algılanır. Bu gibi durumlar için bu ayarı Enabled konumundan Disabled konumuna getirmek gerekmektedir.
*Cpu Level 1/2 Cache: İşlemci üzerindeki 1. ve 2. seviye önbelleği açmak veya kapatmak için kullanılan bir ayardır. Mutlaka açık (Enabled) tutulmalıdır....! Aksi halde bilgisayarınız performansı gözle görülecek şekilde düşebilir. Kapatma seçeneğinin konulma sebebi; önbellek kökenli bazı arızaların kaynağını tespit etmek için konulmuştur..
*Cpu Level 2 Cache ECC Checking: İşlemcinin ikinci seviye önbellğinin hata kontrol sistemidir. Açık (Enabled) tutulmalıdır..
*BIOS Update: Sisteminizde yaptığınız değişiklikleri bilgisayarınız açılırken işlemciye bildiren yükleyicidir. Açık (Enabled) tutulmalıdır..
*Quick Power On Self Test: Bilgisayarımız açılırken bellek testi yapar. Bu seçenek aktif (Enabled) tutulursa bilgisayar açılırken yapılan bellek testi üç kez tekrarlanmaz, bir kez yapılır. Bu da bilgisayarınızın açılışını hızlandırır. Belleğinizin doğru çalıştığından eminseniz bu seçeneği Enabled yapmanızı tavsiye ederim...
*HDD Sequence SCSI/IDE First: Sisteminizde biri IDE, diğeri SCSI olmak üzere iki diskiniz varsa bilgisayarınızın hangisinden boot adeceğini (Açacağını) belirler.
*Boot Sequence: Sistem açılırken önce hangi sürücüye bakacağını belirler. Örneğin "A , C" seçiliyse önce disket sürücüye bakılır, burada bir sistem disketi takılıysa, sistem disketten açılış yapar.(Sistem disketi değil başka bir disket takılıysa hata mesajı verilir); disket yoksa C: sürücüsünden açılış yapılır. Genelde "A , C" seçeneği seçilir.
*Boot Up Floppy Seek: Aktif (Enabled) konumda ise, BIOS disket sürücüyü bir kez kontrol edip çalışıp çalışmadığına bakar. Disabled konumuna getirilirse çalışırken sistem ara sıra disket sürücüyü kontrol eder. Bunun önlenmesi için Enabled konumunda tutulur..
*Floppy Disk Access Control: Disket sürücüdeki diskete okuma yazma izinlerini belirler. Örneğin "Ready Only" seçeneği işaretliyse disketten sadece okuma yapılabilir; diskete bilgi yazdırılamaz. Disketlere hem okuma hem yazma yapılabilmesi için R/W seçeneğine getirilmelidir..
*IDE HDD Block Mode Sectors: Diskin çalışma şeklini belirler. Yani IDE disklerde aynı anda birden fazla sektöre transfer yapılabilir; bu da performansı arttırır. HDD MAX seçeneği diskin en yüksek performansta kullanılmasını sağlar. Diğer seçenekler bu özelliğin kapatılmasını (Disabled) veya aynı anda transfer yapılabilecek sektör sayısını (2,4,816,32) belirler..
*HDD S.M.A.R.T. Capability: Olası disk hatalarına karşı bir analiz ve raporlama sistemidir. Bu özelliğin kullanılabilmesi için diskin S.M.A.R.T. (Self-Monitoring Analysis and Reporting) özelliğine sahip olması ve S.M.A.R.T. uyarı mesajlarını gösterebilecek bir yazılım gerekir. Default olarak Disabled konumda gelir..
*PS/2 Mouse Function Control: PS/2 arabirimine sahip bir fare kullanıyorsanız, bu seçeneği Auto konumuna getirin. Böylece açılışta bilgisayarınız PS/2 fareyi otomatik tanıyacaktır. PS/2 fare IRQ12 kullanılır. PS/2 fareniz yoksa Auto seçeneği IRQ12 'yi diğer aygıtların kullanımına açacaktır. Ama PS/2 fareniz olmasa bile bu seçeneği Enabled yaparsanız, IRQ12 gereksiz yere boşta tutulur..
*OS/2 Onboard Memory > 64M: 64MB'tan büyük bellekle IBM OS/2 işletim sistemi kullanıyorsanız, bu seçeneği Enabled konumuna getirmeniz gerekir.. Windows ve diğer işletim sistemlerinde Disabled kalmalıdır..
*PCI/VGA Palette Snoop: Bazı standart dışı ekran kartları veya MPEG kartları renkleri düzgün göstermeyebilir. Bu durumda Enabled seçeneği bu hatayı düzeltebilir. Normal koşullarda Disabled kalmalıdır.
*Video ROM BIOS Shadow: Ekran kartının BIOS bilgilerini ROM bellekten daha hızlı RAM belleğe aktarıp sistem performansını arttırmak için bu seçeneğin Enabled yapılması önerilir..
*C8000-CBFFF ila DC000-DFFF Shadow: Bu alanlar, ROM belleğe sahip diğer kartların içerdiği bilgileri ekran kartında olduğu gibi RAM belleğe aktarmaya yarar. Ancak bunun için ROM 'a sahip kartın hangi bellek adresini kullanacağını bilmeniz gerekir (kitapçıklarında yazılmıştır). ROM 'dan RAM 'a aktarım için belleğin 640 ila 1024K arasındaki alanın kullanıldığı unutulmamalıdır. Emin değilseniz tüm bu Shadow seçeneklerini Disabled konumda tutmanız önerilir...
*Boot Up NumLock Status: "On" konumuna getirilirse, sistem açıldığında, numerik klavyenin rakamları basmasını sağlayan NumLock tuşu basılı olur...
*Typematic Rate Setting: Enabled konumunda ise aşağıdaki iki ayarı değiştirebilirsiniz, Disabled konumunda ise değişiklik yapamazsınız.
*Typematic Rate: Basılı tutulan klavye tuşlarını sistemin algılama hızını belirler. Seçenekler 6, 8, 10, 12, 15, 20, 24 ve 30'dur..
*Typematic Delay: Bir klavye tuşu basılı tutulduğunda ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak ayarlanabilir...
*Security Option: BIOS 'tan iki şifre tanımlayabilirsiniz; sistemin açılması için ve BIOS Setup yazılımına girmek için. (Bu iki şifrenin nasıl konulduğunu ileride açıklayacağız.) Bu seçenek System olarak seçildiğinde, sistem açılırken konulmuşsa sistem şifresi sorulur. Setup olarak seçilmişse şifre sorulmadan sistem açılır ancak BIOS Setup'a girmek istendiğinde, önceden konulmuşsa BIOS Setup (Supervisor Password) şifresi sorulur...
Chipset Features Setup
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
BIOS FEATURES SETUP
AWARD SOFTWARE, INC.
SDRAM Configuration : By SPD
SDRAM CAS Latency : 3T
SDRAM RAS to CAS Delay : 3T
SDRAM RAS Precharge Time : 3T
DRAM IdIe Timer : 10T
SDRAM MA Wait State : Fast
Snoop Ahead : Enabled
Host Bus Fast Data Ready : Enabled
16-bit I/O Recovery Time : 1 BUSCLK
8-bit I/O Recovery Time : 1 BUSCLK
Graphics Aperture Size : 64MB
Video Memory Cache Mode : UC
PCI 2.1 Support : Enabled
Memory Hole At 15M-16M : Disabled
DRAM are 72 bits wide
Data Integrity Mode : ECC
Onboard FDC Controller
Onboard FDC Swap A & B
Onboard Serial Port 1
Onboard Serial Port 2
Onboard Parallel Port
Parallel Port Mode
ECP DMA Select
UART2 Use Infrared
Onboard PCI IDE Enable
IDE Ultra DMA Mode
IDE0 Master PIO/DMA Mode
IDE0 Slave PIO/DMA Mode
IDE1 Master PIO/DMA Mode
IDE1 Slave PIO/DMA Mod
Esc : Quit
F1 : Help
F5 : Old values
F6 : Load BIOS Defaults
F7 : Load Setup Defaults
: Select item
PU/PD/+/- : Modify
(Shift) F2 : Change color
Anakartın yonga seti ve anakart üzerindeki bazı bileşenler ile ilgili ayarlar bu bölümden yapılır.
*SDRAM Cofiguration: SDRAM belleğinizin tipini buradan belirleyebilirsiniz. Günümüzde çoğu SDRAM üzerinde bellek özelliklerinin otomatik olarak algılanmasını sağlayan SPD yongası bulunur. Bu seçenekte SPD 'yi seçerseniz, altında bellekle ilgili 4 seçenekte otomatik olarakta belirlenmiş olur. Bunun dışında 7 ve 8 ns bellek seçenekleri vardır, bunlarda altındaki 4 seçeneği elle ayarlamak gerekir. "By SPD" seçeneğinin kullanılması önerilir...
*SDRAM CAS Latency: Bellek özelliklerini elle ayarlamaya karar verdiyseniz, belleğin okuma komutu verdiği an ile o verinin gerçekten hazır olduğu an arasındaki gecikme süresi buradan ayarlanır. Bu değer bellek üzerinde yazabilir. Default değer 2T'dir..
*SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasındaki gecikmedir.. Default değeri 3T'dir...
*SDRAM RAS Precharge Time: SDRAM belleğe ön yükleme komutu gönderildikten sonraki atıl geçen işlemci saat döngülerini belirler. Default değeri 3T'dir..
*SDRAM IdIe Timer: Açılan bir SDRAM bellek sayfasını kapatana kadar geçen atıl saat döngülerini kontrol eder.. Default değeri 16T'dir...
*SDRAM MA Wait State: İşlemci okuma döngülerini belirler. Default değeri olan "Normal" de bırakılmalıdır....
Not: SDRAM bellekle ilgili bu karmaşık değerlerin SPD seçeneği ile bellek tarafından otomatik verilmesini sağlamak en iyisidir. Veya anakart kitapçığınıza bakarak default değerleri bulabilirsiniz. SDRAM'in yanı sıra EDO RAM türü bellek takılabilen nispeten eski bir sisteminiz varsa, BIOS Setup'ın bu bölümünde EDO RAM için de ayarlar bulabilirsiniz. EDO RAM kullanmıyorsanız, bu ayarı Disable edebilirsiniz
*Snoop Ahead: PCI veri akışının düzenli gitmesini sağlar. Enabled olarak bırakılmalıdır..
*Host Bus Fast Data Ready: Deafult değeri olan Enabled konumunda bırakılmalıdır.
*16-bit I/O Recovery Time: 16 bitlik ISA kartların zamanlaması. Deafult değeri olan "1 BUSCLK" olarak bırakılmalıdır.
*8-bit I/O Recovery Time: 8 bitlik ISA kartların zamanlaması. Deafult değeri olan "1 BUSCLK" olarak bırakılmalıdır.
*Graphics (veya AGP) Aperture Size: AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek sistem belleği miktarını belirler. Default değerinde bırakılmalıdır.
*Video Memory Cache Mode: Görüntü kartı belleğinin önbellekleme teknolojisini gösterir. Görüntü kartınız USWC teknolojisini destekliyorsa, USCW seçeneği performansını arttırır, desteklemiyorsa veya USCW ayarında sorun yaşıyorsanız UC seçeneğini tercih edin..
*PCI 2.1 Support: Son PCI standartı olan PCI 2.1'i, Windows9x, NT gibi güncel işletim sistemleri destekliyor. Bu ayar Enabled bırakılmalıdır.
*Memory Hole at 15M-16M: Özel olarak bir ISA kart gerektiriyorsa, belleğin 15-16MB arasındaki kısmını bu karta ayırır. Bu özel durum ile sık karşılaşılmadığından ISA kartlarınız ile ilgili herhengi bir sorununuz yoksa Disabled bırakılmalıdır..
*Dram are xx bits wide: DRAM belleğiniz ECC(hata kontrol) özelliğine sahipse, 72 bitliktir ve burada bu gösterilir. ECC özelliği yoksa, 64 bit olarak gösterilir.
*Data Integrity Mode: Hata düzeltmesi açısından kullanılan bellek türünü gösterir.
*Onboard FDC Controller: Disket sürücü ayrı bir denetçi karta bağlanabilir ama günümüzde tüm anakartlar üzerinde disket sürücü denetçisi olduğundan bu seçenek Enabled olarak bırakılmalıdır..
*Onboard Serial Port 1: 1 numaralı seri port için bellek adresini ve IRQ değerini belirler. Default değer 3F8H/IRQ4'tür. Bazı dahili modemler bu ayarın Disabled olarak tutulmasını gerektirebilir.
*Onboard Serial Port 2: 2 numaralı seri port için bellek adresini ve IRQ değerini belirler. Default değer 2F8H/IRQ3'tür. Bazı dahili modemler bu ayarın Disabled olarak tutulmasını gerektirebilir.
*Onboard Parallel Port: Paralel port için bellek adresini ve IRQ değerini belirler. Default değer 378H/IRQ7'dir.
*Paralel Port Mode: Paralel portun çalışma modunu belirler. "Normal", tek yönlü normal çalışma modudur. "EPP" maksimum hızda çift yönlü çalışma modudur. "ECP" paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin verir. "ECP+EPP" normal hızda iki yönlü çalışmaya izin verir. Paralel porta bağladığınız aygıtın özelliğine göre bu seçeneklerden birini seçebilirsiniz (aygıtın kitapçığına bakınız).
*ECP DMA Select: Paralel portta ECP veya ECP+EPP ayarını kullanan aygıtlar bir DMA kanalı gerektirebilir. 1veya 3 numaralı DMA kanalı seçilebilir veya Disabled olarak bırakılabilir.
*UART2 Use Infrared: Anakartınızda kızılötesi ışınlarla çalışan kablosuz aygıtları destekleme özelliği varsa normalde bir seri portu denetleyen UART2 yongası Enabled seçeneği ile bu özelliğe ayrılır; tabii bu durumda COM2 portu devreden çıkar. Kızılötesi (IRda) aygıt kullanmıyorsanız, bu seçeneği Disabled bırakın.
*Onboard PCI IDE Enable: Birinci veya ikinci IDE kanalını, veya her ikisinide bu seçeneklerle aktif duruma getirebilir, SCSI disk kullanıyorsanız Disabled yapabilirsiniz.
*IDE UltraDMA Mode: UDMA özelliğine sahip sabit diskleri (günümüzdeki tüm IDE diskler) destekler. Auto seçeneğinde bırakılmalıdır.
*IDE 0/1 Master/Slave PIO Mode: Bu seçeneklerde 0 ve 1 numaralı IDE kanallarında master ve slave aygıtlar için PIO modu belirlenir. Auto bırakılmalıdır; böylece anakart bu IDE aygıtların PIO modunu otomatik belirler.
Power Management Setup
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
BIOS FEATURES SETUP
AWARD SOFTWARE, INC.
Power Management : User Define
Video Off Option : Suspend -> Off
Video Off Method : DPMS OFF
**PM Timers**
HDD Power Down : Disable
Suspend Mode : Disable
**Power Up Control**
PWR Button < 4 Secs : Suspend
PWR Up On Modem Act : Disabled
AC PWR Loss Restart : Disabled
Power Up By Keyboard : Power Key
Wake On LAN : Disabled
Automatic Power Up : Disabled
**Fan Monitor**
Chassis Fan Speed : xxxxRPM [Err]
CPU Fan Speed : 4066RPM
Power Fan Speed : Ignore
** Thermal Monitor**
CPU Temperature : 35°C / 95°F
MB Temperature : 39°C / 102°F
**Voltage Monitor**
VCORE Voltage : 2.0V
+3.3V Voltage : 3.5V
+5V Voltage : 5.1V
+12 Voltage : 12.2V
-12 Voltage : -12.2V
-5V Voltage : -5.4V
Esc : Quit
F1 : Help
F5 : Old values
F6 : Load BIOS Defaults
F7 : Load Setup Defaults
: Select item
PU/PD/+/- : Modify
(Shift) F2 : Change color
Anakartın güç tüketimi ile ilgili özelliklerini belirleyen seçenekler ve sistemin güvenli çalışması için denetlenebilen bazı özelliklerle ilgili bilgler bu bölümde yer alır.
*Power Management: Güç yönetim şeklini belirleyen ana seçenektir. Güç yönetimi, ekranı ve sabit diski uyku moduna sokarak enerji tasarrufu sağlar. "Max Saving" seçeneği sisteminizi kısa bir süre kullanmazsanız güç yönetimini devreye sokar. "Min Saving" bunu daha uzun bir sürede devreye sokar. Disable, güç yönetimini devreden çıkarır. User Define, güç yönetim değerlerini elle tanımlamanızı sağlar.
*Video Off Options: Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çıkarılacağını belirler. "Suspend -> Off" seçeneği,sistemi askıya alınca devreye sokar, "Always On" seçeneği, Windows'tan belirlediğiniz sürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasını sağlar.
*Video Off Method: Yukarıdaki Video Off yöntemini belirler. Ekran kartı DPMS özelliğini destekliyorsa, BIOS görüntü kartını kontrol edebilir; bu durumda DPMS seçeneklerinden biri seçilebilir. "Blank Screen" seçeneği, güç koruması veya Energy Star desteği olmayan monitörlerde sadece ekranı karartır. V/H SYNC+Blank seçeneği ekranı karartır, yatay ve dikey taramayıda kapatır.
*HDD Power Down: Bilgisayarda bir işlem yapılmadan geçen belirli bir süre sonunda sabit diski uykuya geçirmek için konulan seçenektir. 1-15 dakika arasında ayarlama yapılabilir veya Disabled seçeneği ile bu özellik devreden çıkarılabilir. SCSI disklerde bu özellik kullanılmaz.
*Suspend Mode: Askıya alma modunun süresini belirler.
*PWR Button < 4 Secs: "Soft Off" seçeneğinde, kasanın ön panelindeki güç (açma/kapama) düğmesi, 4 sn'nin altında basıldığında normal açma/kapama düğmesi olarak iş görür. "Suspend" seçeneğinde, 4 sn'nin altında basıldığında sistem askıya (uyku moduna) alınır, 4 sn'den uzun basılırsa, sistem normal şeklinde kapanır.
*PWR Up On Modem Act: Yukarıdaki Soft Off modu seçiliyse, modeme (telefon hattı aracılığı ile) sinyal geldiğinde kapalı sistemin açılması ile ilgili ayar buradadır. Enabled yaparak bu özelliği devreye sokabilirsiniz. Genelde harici modemlerde işe yarar ama yeni anakartlarda bazı dahili modemler için de BIOS'a aynı işlevi kazandıracak özellikler eklenmektedir.
*AC PWR Loss Restart: Elektrik kesintilerinden sonra elektrik gelirse ne olacağını belirler. Disabled seçeneği sistemi kapalı tutar. Enabled seçeneği elektrik geldiğinde sistemi açar.
*Wake On LAN: Ağlarda uzaktan yönetim yazılımları ile Bilgisayarların sunucu üzerinden, uzaktan açılabilmesini sağlar.
*Automatic Power Up: Buradaki seçenekler. sisteminizin belirlediğiniz gün ve saatlerde otomatik açılmasını sağlar.
*Chasis Fan Speed: Kasa fanı varsa ve anakarta ilgili bağlantı sağlanmışsa fan dönüş hızını (devir/dakika) söyler.
*Power Supply Fan Speed: Güç kaynağının fan dönüş hızını (devir/dakika) söyler.
*CPU Temperature: Bazı anakartlar üzerinde ısı sensörlerinin bağlanabileceği bir jumper bulunur. Isı sensörünün ısı ölçme ucu ise işlemciye yapıştırılır. Soket türü bazı anakartlarda ise sensör anakart ile bütünleşik halde işlemcinin altında yer alır. Bu durumlarda burada işlemci ısısı bildirilir. 70°C üzerine çıkarsa sistemin açılması önlenir; ancak işlemcinin sağlıklı çalışması için ısısı 40-45°C'nin üzerine fazla çıkmamalıdır.
*MB Temperature: Kasa içindeki ortalama ısıyı gösterir.
*Voltage Monitor: Voltaj regülatörünün anakartın çeşitli bölümlerdeki aygıtlara gönderdiği voltaj değerlerini gösterir.
PNP and PCI Setup
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
BIOS FEATURES SETUP
AWARD SOFTWARE, INC.
PNP OS Installed : Yes
Slot 1 IRQ : Auto
Slot 2 IRQ : Auto
Slot 3 IRQ : Auto
Slot 4 IRQ : Auto
PCI Latency Timer : 32 PCI Clock
IRQ 3 Used By ISA : No/ICU
IRQ 4 Used By ISA : No/ICU
IRQ 5 Used By ISA : No/ICU
IRQ 6 Used By ISA : No/ICU
IRQ 7 Used By ISA : No/ICU
IRQ 8 Used By ISA : No/ICU
IRQ 9 Used By ISA : No/ICU
IRQ 10 Used By ISA : No/ICU
IRQ 11 Used By ISA : No/ICU
IRQ 12 Used By ISA : No/ICU
IRQ 13 Used By ISA : No/ICU
IRQ 14 Used By ISA : No/ICU
IRQ 15 Used By ISA : No/ICU
DMA 1 Used By ISA : No/ICU
DMA 3 Used By ISA : No/ICU
DMA 5 Used By ISA : No/ICU
ISA MEM Block BASE : No/ICU
SYMBIOS SCSI BIOS : Disabled
USB IRQ : Enabled
VGA BIOS Sequence : PCI/AGP
Esc : Quit
F1 : Help
F5 : Old values
F6 : Load BIOS Defaults
F7 : Load Setup Defaults
: Select item
PU/PD/+/- : Modify
(Shift) F2 : Change color
Tak çalıştır desteği ve PCI veri yolları ile ilgili ayarlar burada yer alır.
*PNP OS Installed: Tak çalıştır destekli bir işletim sistemi kullanıyorsanız (örneğin Windows 9x) bu seçeneği "Yes" konumuna getirmelisiniz.
*Slot 1 ila x IRQ: Buradaki seçenekler anakartınızdaki PCI yuvalarının hangi IRQ'yu kullanacağını belirler. Auto bırakılması önerilir.
* PCI Latency Timer: Anakartın maksimum PCI performansını belirler. Default değeri 32 PCI Clock'tur. Sisteminizde ISA kart yoksa 64'e kadar güvenli bir şekilde yükseltilebilir. Çok yeni bazı anakartlarda ISA yuvası yoktur veya BIOS'taki ilave bir seçenekle ISA yuvası (veya ISA Bridge) devreden çıkarılabilir (Disabled yapılabilir). Bu gibi durumlarda PCI Latency Timer 128'e kadar çıkarılabilir. Bazı uzmanlar bunun sistem performansına %5 ila %10 katkıda bulunduğunu ileri sürmektedir.
*IRQ xx used by ISA: Her bir IRQ'nun bir ISA kart tarafından kullanılıp kullanılmadığını belirler. ICU, "ISA konfigürasyon aracı" anlamına gelir ve bir yazılım ile ISA kartın kullanacağı ayarı belirler. ISA kartınız yoksa her birinden bu ayarı No/ICU yapın. Bir ISA kartla birlikte ICU yazılımı geliyorsa, yine No/ICU yapın. ISA kart özel olarak belirli bir IRQ gerektiriyorsa, o IRQ'nun karşısındaki seçeneği Yes yapın.
*DMA x Used By ISA: Aynı yukarıdaki gibi bir ISA kart için ayrılan DMA kanalını belirler. ISA kartınız yoksa her birinde bu ayarı No/ICU yapın. Bir ISA kartla birlikte ICU yazılımı geliyorsa, yine No/ICU yapın. ISA kart özel olarak belirli bir DMA gerektiriyorsa, ilgili DMA ayarının karşısındaki seçeneği Yes yapın.
*ISA MEM Block Base: ISA kartların taban adresini ve blok büyüklüğünü belirlemek içindir. ISA kartınız yoksa her birinde bu ayarı No/ICU yapın. Bir ISA kartla birlikte ICU yazılımı geliyorsa, yine No/ICU yapın. Sisteminizde birden fazla ISA kart varsa ve belirli bir blok boyutu gerekiyorlarsa, bu seçeneği 8, 16, 36 veya 64K yapabilirsiniz.
*USB IRQ: USB kanalları için IRQ atar. Enabled yapılmalıdır, aksi halde USB veriyolu ve USB aygıtlar çalışmaz.
*VGA BIOS Sequence: Sisteminizde hem PCI hem AGP, iki ekran kartı varsa hangisinin ana kart olacağını belirler. AGP/PCI seçeneği AGP karta öncelik verir; PCI/AGP seçeneği PCI karta öncelik verir.
Load BIOS Defaults
BIOS ROM'unda yüklü, sorun gidermeye yönelik BIOS ayarlarını BIOS Setup'a yükler, Sorun gidermeye yönelik minimum ayarlar olduğu için normal şartlarda kullanılmamalıdır. Load Setup Defaults ile karıştırmamaya dikkat ediniz...
Load Setup Defaults
Anakart ilk geldiği zamanki standart BIOS değerlerini yükler. Bunu çalıştırıp, daha sonra BIOS seçeneklerinde kendi tercihlerinize göre değişiklikler yapabilirsiniz..
Supervisor Password
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
CMOS SETUP UTILITY
AWARD SOFTWARE, INC.
STANDART CMOS SETUP
BIOS FEATURES SETUP
CHIPSET FEATURES SETUP
POWER MANAGEMENT SETUP
PNP AND PCI SETUP
LOAD BIOS DEFAULTS
LOAD SETUP DEFAULTS
SUPERVISOR PASSWORD
USER PASSWORD
IDE HDD AUTO DETECTION
SAVE & EXIT SETUP
EXIT WITHOUT SAVING
Esc : Quit
F10 : Save & Exit Setup : Select item
(Shift) F2 : Change color
Change/Set/Disable Password
Enter Password =
Sistem açılırken şu an anlattığımız BIOS Setup bölümüne girerken şifre sorulması için konulmuş seçenektir. Böylece şifreyi bilmeyen BIOS ayarlarınızı değiştiremez. Şifreyi girdikten sonra BIOS Setup 'a ulaşıp tekrar Supervisor Password 'e gelerek hiçbir şifre girmezseniz. Şifre silinmiş olur..
User Password
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
CMOS SETUP UTILITY
AWARD SOFTWARE, INC.
STANDART CMOS SETUP
BIOS FEATURES SETUP
CHIPSET FEATURES SETUP
POWER MANAGEMENT SETUP
PNP AND PCI SETUP
LOAD BIOS DEFAULTS
LOAD SETUP DEFAULTS
SUPERVISOR PASSWORD
USER PASSWORD
IDE HDD AUTO DETECTION
SAVE & EXIT SETUP
EXIT WITHOUT SAVING
Esc : Quit
F10 : Save & Exit Setup : Select item
(Shift) F2 : Change color
Change/Set/Disable Password
PASSWORD DISABLED !!!
Press any key to continue...
Sistem açılırken şifre sorulması için konulmuş seçenektir. Böylece şifreyi bilmeyenler sisteminizdeki bilgilere ulaşamazlar. Şifreyi girdikten sonra BIOS Setup'a ulaşıp tekrar User Password'e gelerek hiçbir şifre girmezseniz şifre silinmiş olur.
IDE HDD Auto Detection
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
CMOS SETUP UTILITY
AWARD SOFTWARE, INC.
HARD DISKS TYPE SIZE CYLS HEAD PRECOMP LANDZ SECTOR MODE
Primary Master:
Select Primary Master Option (N=Skip) : N
Options SIZE CYLS HEAD PRECOMP LANDZ SECTOR MODE
2 (Y) 13852 1684 255 0 26852 63 LBA
1 13859 26853 16 65535 26852 63 NORMAL
3 13857 3356 128 65535 26852 63 LARGE
Note: Some OSes (like SCO-UNIX) must use "NORMAL" for installation
----------| ESC : Skip |----------
Sisteminize bağlı IDE sabit disklerin özelliklerini otomatik tespit eden bölümdür. Standart CMOS Setup kısmında disklerinizi Auto olarak tanıttıysanız, yeni disklerde bu bölüme girmeniz hiç gerekmez. Ancak bu bölüme girdiyseniz, sırayla birinci ve ikinci IDE kanalında takılı olabilecek master ve slave diskler taranır. Bulunan disklerin bilgileri ekrana geldiğinde Y (Yes) tuşuna basarak bunları BIOS'a tanıtmış olursunuz.
Save & Exit Setup
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
CMOS SETUP UTILITY
AWARD SOFTWARE, INC.
STANDART CMOS SETUP
BIOS FEATURES SETUP
CHIPSET FEATURES SETUP
POWER MANAGEMENT SETUP
PNP AND PCI SETUP
LOAD BIOS DEFAULTS
LOAD SETUP DEFAULTS
SUPERVISOR PASSWORD
USER PASSWORD
IDE HDD AUTO DETECTION
SAVE & EXIT SETUP
EXIT WITHOUT SAVING
Esc : Quit
F10 : Save & Exit Setup : Select item
(Shift) F2 : Change color
Change/Set/Disable Password
SAVE to CMOS and EXIT (Y/N)? N
Ana menüdeki bu seçeneğe gelip Enter tuşuna bastıktan sonra ekrana gelen soruya Y (Yes) cevabı verirseniz, BIOS 'ta yaptığınız değişiklikler kaydedilerek BIOS Setup'tan çıkılır.
Exit Without Saving
ROM PCI/ISA BIOS (<<P2B>>)
CMOS SETUP UTILITY
AWARD SOFTWARE, INC.
STANDART CMOS SETUP
BIOS FEATURES SETUP
CHIPSET FEATURES SETUP
POWER MANAGEMENT SETUP
PNP AND PCI SETUP
LOAD BIOS DEFAULTS
LOAD SETUP DEFAULTS
SUPERVISOR PASSWORD
USER PASSWORD
IDE HDD AUTO DETECTION
SAVE & EXIT SETUP
EXIT WITHOUT SAVING
Esc : Quit
F10 : Save & Exit Setup : Select item
(Shift) F2 : Change color
Change/Set/Disable Password
Quit Without Saving (Y/N)?
Ana menüdeki seçeneğe gelip Enter tuşuna bastıktan sonra ekrana gelen soruya Y (Yes) cevabı verirseniz, BIOS 'ta yaptığınız değişiklikler kaydedilmez, bu değişiklikler dikkate alınmadan BIOS Setup 'tan çıkılır..
