Türkiye'de 10 çiften 7'sinin yaşadığı problem çocuk sahibi olamamak. Gelişen teknik ve yöntemler bu oranı düşürmeye yeterli mi, ne yapılırsa çocuk sahibi olma şansı artırılabilir?
Prof. Dr. Mustafa Bahçeci
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Embriyoscope: Saniye Saniye Embriyonun İzlenmesi
*Sınırlı sayıda yumurtası olan hastalardan elde edilen embriyoların dış ortamlardan etkilenmeleri için yeni bir teknik var. Embriyoscope adı verilen bu teknikle embriyolar artık anne rahmini taklit eden özel cihazlar (inkübatör) içinde 24 saat kamerayla takip edilebiliyor. Böylece daha kaliteli embriyo seçerek gebelik şansı yükseltilir.
IMSI: Sağlıklı ve Kaliteli Sperm Seçimi
Ciddi sperm problemi olan hastaların sperm seçimlerinde IMSI denilen yöntemle yüksek büyütme kullanılarak sağlıklı ve kaliteli sperm seçme şansı artırılır.
PGT: Embriyonun Genetik Tanı Yöntemi
Tekrarlayan tüp bebek tedavi denemelerinde normal ve sağlıklı genetik yapıya sahip olan embriyoların seçilerek anne adayına transfer edilmesi yani implantasyon öncesi genetik tanı yöntemi (PGT) uygulanabilir. Kaliteli embriyo transferine rağmen başarısız sonuç alındığı takdirde anne adayının vücudundan alınan bağışıklık sistemi hücreleriyle embriyonun rahme tutunma kapasitesini arttırılabilir. Bu yönteme gebelik aşısı adı verilir.
PGT Gebelik Şansını Arttırır mı?
Özellikle 35'in üzerindeki anne adaylarında bebek sahibi olamamanın en önemli nedeni yumurta hücrelerinde oluşan genetik bozukluklardır. Yapılan çalışmalar 40 ve üzeri yaşlardaki kadınların kendi yumurtasıyla gebe kalabilme oranı ciddi bir şekilde azaldığını gösteriyor. Genetik ayıklama yöntemiyle kromozamal olarak sağlıklı embriyolar belirlenip, bu embriyolar transfer edilirse 40 yaşındaki bir kadından 20'li yaşlardaki bir kadına kadar yüksek gebelik oranları elde etmek mümkündür. Buradaki önemli sorun ileri yaşlarda genetik ayıklama için yeterli sayıda embriyo elde edememek olabilir.
Genetik ayıklama sonrası normal embriyo elde edilip bu embriyonun transferi yapılırsa gebelik oranları artabilir. 40'lı yaşlardaki kadınlarda en büyük problem yumurta sayısı 2-3'ü pek geçmemesidir. Bu yumurtalardan da ancak 1-2 tanesi embriyo oluşturabilir.
Yaş itibariyle embriyolarda yüzde 60-80 kromozamal bozukluk oranı göz önüne alındığında, az sayıda embriyoda genetik ayıklama ve analiz sonrasında hiç normal embriyo bulamama ihtimali çok yüksektir.
Maliyeti Düşürmek Mümkün mü?
Her tedavide genetik test ücreti tedavi maliyetini artırır. Bu durumda çiftlerle genetik test veya embriyo transferi öncesi embriyolardan embriyo dondurma yöntemi ile bir havuz oluşturulur. Yeterince embriyo elde edildikten sonra dondurularak saklanan embriyolar çözülerek genetik analizleri yapılır. Fazla sayıda embriyoda genetik inceleme yapılabildiği için 'normal' olarak tespit edilen embriyolar transfer edilir. Bu yöntem özellikle kısıtlı sayıda embriyo sayısı olan çiftlerde ek genetik tanı maliyetini de büyük oranda azalttır.
Merkez Seçimindeki Önemli Kriter
Eğer hızlı dondurma (vitrifikasyon) adı verilen dondurma tekniği uygulandığında başarı şansı yüksektir. Hatta embriyo daha doğal bir rahim ortamına bırakılırsa başarı oranı daha yükselir. Doğan bebeklerin sağlık durumuyla ilgili de kendi herhangi bir fark yoktur. Bu nedenle tüp bebek kliniklerinin başarısını değerlendirirken dondurma/çözme uygulamalarındaki başarısı göz önünde bulundurmak gerekir.
Dondurma /çözme tekniklerini ne kadar iyi uygulanırsa tedavi gören çiftlerdeki toplam gebelik elde etme şansı da o kadar artar.