Sporu Bırakmanın Vücuda Ne Gibi Etkileri Vardır?
Artık yüzleşelim: düzenli egzersiz yapmak zordur. Çoğu insan hiçbir zaman spor salonu bağımlısı ya da maraton koşularının müdavimi olamaz. Bu durumda olanlar için de şartlar her an değişebilir, ansız bir sakatlık ya da basitçe gelen bir tembellik spor yapma alışkanlıklarını bir anda değiştirebilir.
Atletler için profesyonel sporlardan bi anda emekli olmak çok da alışılmış bir şey değildir, fakat fizyolojik olarak uzun süre spor yapan bireyin sporu bırakmasının, vücudu üzerinde ciddi etkileri vardır.
Oldukça geniş bir skalada ölçümlerle, bir kişinin fitness seviyesine karar vermek mümkün. Bu ölçümlerin bazıları oldukça öznel, mesela kişinin dakikada kaç şınav çekebildiği ya da bir kalası ne kadar uzun süre tutabildiği gibi. Bunun yanı sıra çeşitli spesifik testler de kişinin kas gücünü ve dayanıklığını da ölçebilir.
Fakat kişinin fitnes(form) seviyesini ölçen sobjektif testler de mevuttur Örneğin, maksimal oksijen alımının ( ya da VO2 max) ölçülmesi ile vücudun hücresel solunum sırasında ne kadar oksijen tükettiği belirlenebilir-(hücresel solum ile üretilen ATP biyolojik ihtiyaçlarımız için gereken enerjiyi karşılar.)
Bir kişi, normal egzersiz rutinini aniden terk ettiğinde de vücudu yaptığı bir çok faydalı şeyi bir anda yapmayı bırakır. Örneğin koşma, kalbin kan pompalama yeteneğini ve kan damarlarının bu kanı taşıma yeteneğini geliştirir, ayrıca sahip olan kılcal damarların miktarını da arttırır. Bunun yanında düzenli bir şekilde koşmak, vücudun sahip olduğu mitokondri sayısını da arttırır-(mitokondriler hücrelerin enerji santralleri gibi çalışırlar.) Bütün bunlar, vücudun mevcut besinleri ve oksijeni daha verimli kullanmasına yol açar.
Ayrıca spor yapmak; kas gücünü, koordinasyonu, esnekliği ve hareketlilik kabiliyetini arttırır.
Vücudun fiziksel aktivitelere olan bağlılığının kesilmesi, spor yapmanın vücuda kazandırdıklarının bir bir gitmesi anlamına gelir. İlk olarak maksimal oksijen alımı azalır, ve bunu kas gücünün, dayanıklılığın ve koordinasyonun azalması izler. Ayrıca, kan şekeri seviyesi ve hatta kan basıncı yükselir. Bu etkilerin yanına, sporu bıraktıktan sonra kilo almayı da ekleyebilirsiniz.
Bu noktada bir bilgilendirme yapabiliriz, sporu bıraktıktan sonra kasların yağa dönüşmesi tamamen efsanedir. Kas ve yağ hücreleri birbirlerinden oldukça farklıdır. Vücut artık düzenli bir spor temposu içerisinde olmadığından, güçlü/hacimli kaslara da ihtiyacı yoktur. Dolayısıyla spor yapmayı bıraktıktan sonraki görüntü değişiminin sebebi kasların yağa dönüşmesi değil kasların küçülmesidir- ayrıca görüntünün değişmesinde yağ hücrelerinin daha büyük olmasının da etkisi vardır.
Sporu bırakmanın etkileri bu kadar fazlaysa acaba spora başlamamak en iyisi olabilir mi? Tabii ki hayır! Düzensiz/aralıklarla spor yapmak bile hiç spor yapmamaktan daha iyidir. Fakat, sporun insan sağlığına olan etkilerinden en iyi şekilde faydalanabilmek için sporu düzenli yapmak önemlidir- (ve önerilere göre haftada toplamda 300 dakika.)
Kaynak:
Yusuf Cem Durakcan - Boğaziçi Üniversitesi