Bios ayarlarından “AGP aperture size” için optimal değerlerin ne olduğunu sorsam, farklı cevaplar alacağımdan şüphem yok. Kendi sistemim için optimal değerleri saptamak amacıyla bazı testler yaptım. Ardından internetten bu konu üzerine küçük çaplı bir araştırma yaptım. Test sonuçlarımı ve ulaştığım bazı bilgileri paylaşmak ve tartışmak istiyorum. Özellikle tecrübeli arkadaşlarımın katkılarını rica ediyorum.
Nedir bu “AGP aperture size”?
Bu terim, sistem belleğinin AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek miktarını ifade eder ve ancak ekran kartının üzerinde yer alan bellek yetersiz kaldığında kullanılır. Örneğin; 128 MB ekran kartınız varsa, oynadığınız oyun 128 MB’dan daha fazla belleğe ihtiyaç duymadığı sürece “AGP aperture” kullanılmaz.
”AGP aperture size” test edilebilir mi?
“AGP aperture size” için optimal ayarların test edilebilir olup olmadığı ya da hangi şartlarda hangi yöntemle test edilebileceği konusunda henüz bir fikir sahibi değilim. Ben yine de grafik belleği en çok zorlayacağını düşündüğüm 3dmark03’ü denemeye karar verdim. Elimde şu an iki sistem var; birisi ati, diğeri nvidia ekran kartına sahip. Önce ilk sistemle denemelere başlayalım.
İlk sistem
Ekran kartı ve özellikleri: ASUS 9600 XT; 128 MB-128 Bit, Samsung 3.3 ns ram, default GPU/RAM frekansı (499.5/594), Catalyst 4.3 (6.14.10.6430) sürücüsü
Sistem ayrıntıları: ASUS P4P800, Intel Pentium4 HT 2.4/2.52 Ghz, Kingston ValueRAM PC3200 2x256MB 400/420 Mhz, ASUS 9600XT/TVD, Seagate Barracuda 60 GB 7200rpm (2 MB cache, ATA100), Avermedia TVPhone 98, LG 52x24x52 CD-RW, Conexant 56K HSF, Netgear FA311 ethernet, Casecom 713D kasa, Thermaltake 360W PSU, Microsoft Windows XP Pro 5.1.2600 (SP 1)
Bios ayarlarındaki “AGP aperture size” seçeneklerinden (4,8,16,32,64,128,256) her biri en az iki kez test edilecek şekilde ve farklı sıralamalar ile test edildi.
3dmark03 3.40 versiyonu ile her bir “AGP aperture size”ın belirlediği “Total AGP memory” saptanarak kaydedildi. Tüm testler PC açılır açılmaz gerçekleştirildi.
Aşağıda her bir “AGP aperture size”a karşılık gelen “Total AGP memory” değerlerini ve küçükden büyüğe sıralanmış şekilde test sonuçlarını görmektesiniz.
“AGP aperture size” - “Total AGP memory” - 3dmark skorları
4 MB - 0 MB - 3668, 3668, 3673
8 MB - 1 MB - 3783, 3786
16 MB - 5 MB - 3789, 3794
32 MB - 21 MB - 3755, 3757, 3788, 3791
64 MB - 53 MB - 3787, 3791, 3792
128 MB - 117 MB - 3784, 3792, 3795
256 MB - 117 MB - 3748, 3782, 3789
Her bir “AGP aperture size” için elde edilen en yüksek puanların yer aldığı ayrıntılı test sonuçlarına http://www34.brinkster.com/hatip/table.htm bu tablodan ulaşabilirsiniz.
“Total AGP memory”nin “AGP aperture size”a birebir karşılık gelmediği (her zaman daha düşük olduğu), üstelik 256 MB “AGP aperture size”da da 128 MB’da olduğu kadar (117 MB) “Total AGP memory” olduğu dikkatinizden kaçmadı sanırım.
Bu durum aynı sistemde daha önce kurulu olan nvidia kartımda (MSI FX5200 TD128, 128 MB-128 bit, Samsung 3.6 ns ram, default GPU/RAM frekansı (250/405), nvidia 53.03 sürücüsü) hatırladığım kadarıyla biraz daha farklıydı. Ne yazık ki o dönemden elimde kalan sadece 128 MB “AGP aperture size” için ayrıntılı test sonuçları var ve bu sonuçlarda “Total AGP memory” 126 MB olarak görülüyor. Ben o dönemde de 64, 128 ve 256 MB “AGP aperture size” değerleri için 3dmark03 ile testler yapmış; 64 MB’da bariz düşük, 128 ve 256 MB’da ise çok yakın 3dmark skorları yüzünden bu ayarı 128 MB’da bırakmıştım. Neyse ki elimde bir sistem daha var ve orda “Total AGP memory” değerlerinin nasıl olduğunu birazdan göreceğiz.
3dmark03 skorlarına baktığımızda oluşan farklılıkların çok büyük olmadığını görüyoruz. Oysa eski kartımda 64 MB ile 128MB arasındaki puan farkının yukarıdaki değerlere göre çok daha büyük ve anlamlı olduğunu hatırlıyorum. Her iki kartın da 128 MB ve 128 bit olduğunun altını çizmek istiyorum. Acaba eski kartım aynı bellek miktarına rağmen sistem belleğine daha mı fazla ihtiyaç duyuyordu?
Testimizde oluşan farkların çok büyük boyutlarda olmadığı açık. Bunu açıklayabilecek aklıma gelen bir kaç olasılık var; Zaten oluşabilecek farklar (en azından bu kart için) bu kadardır, ya bu test bu konfigürasyonda bu parametreyi ölçmek için iyi bir tercih değildir ya da zaten kartım test boyunca “AGP aperture”ye ihtiyaç duymamaktadır.
İlk olasılığı gözönüne alarak oluşan sonuçların ayrıntılarına bir göz attığımızda, 4 MB “AGP aperture size”ı hesaba katmazsak oluşan küçük farklılıkların temel olarak “GT1 - Wings of Fury”, “CPU Score” ve “CPU Test 1”deki çok küçük farklılıkların sonucu olduğunu ve de diğer sonuçların hemen tümüyle aynı olduğunu görürüz. 4 MB’da ise bir kaç sonuç dışında hemen tüm değerlerde düşme görüyoruz, ama asıl büyük düşüş hemen hemen yarı yarıya düşen CPU puanlarında olsa gerek. 0 MB “Total AGP memory”nin buna ne ölçüde etki ettiği merak konusu.
8 MB ve 16 MB “AGP aperture size” değerleri ise büyüklüklerine kıyasla oldukça iyi puanlar aldılar, hatta 16 MB testteki en iyi ikinci skora ulaştı. En istikrarsız sonuçlar 32MB’da alındı. Düşük çıkan 32MB sonuçlarının ayrıntılarına baktığımızda (tabloda yer almıyor) 4 MB’dan farklı olarak CPU puanlarının çok iyi olduğunu asıl farklılığı “GT1 - Wings of Fury” puanının (129.4) oluşturduğunu gördüm. Bu da 4 MB da dahil olmak üzere 3dmark skorlarını bu testte en çok etkileyen ve tayin eden faktörün “GT1 - Wings of Fury” puanı olduğuna işaret ediyor.
64MB ve 128MB birbirlerine oldukça yakın puanlar aldılar, ama 128 MB en yüksek skora ulaşan değer oldu.
256MB “AGP aperture size” değeri 128MB ile aynı “Total AGP memory”e (117MB) sahip olmakla birlikte ısrarla birazcık daha küçük skorlara imza attı. Aradaki fark anlamlı olmasa da arada küçük bir fark olduğu ortada. Bu, (sistem belleğiniz çok yeterli olsa dahi) yüksek “AGP aperture size”ın her zaman optimal bir şey olmadığına işaret edebilir mi?
İkinci sistem
Ekran kartı ve özellikleri: Geforce2 MX 200; 32 MB-64 Bit, default GPU/RAM frekansı (175/334), nvidia 53.03 sürücüsü
Sistem ayrıntıları: Aopen AX34, Intel Celeron 800 Mhz, Kingston SDRAM PC133 128MB, Geforce2 MX 200, Western Digital 40 GB (2 MB cache, ATA100), LG 52x CD-ROM, Netgear FA311 ethernet, Microsoft Windows XP Pro 5.1.2600 (SP 1)
Bios ayarlarındaki “AGP aperture size” seçeneklerinden (4,8,16,32,64,128) her biri en az iki kez test edilecek şekilde ve farklı sıralamalar ile test edildi.
Bu ekran kartı için 3dmark03 testi elbette uygun bir test değil. Ben yine de kartın neler yapabileceğini görmek istedim. Testlerden sadece üçü (GT1 - Wings of Fury, Fill Rate SingleTex ve Fill Rate Multi Tex) çalıştı, dolayısıyla sonucu “GT1 - Wings of Fury” belirledi.
Test koşulları bir önceki test ile aynıydı.
Aşağıda her bir “AGP aperture size”a karşılık gelen “Total AGP memory” değerlerini ve küçükden büyüğe sıralanmış şekilde test sonuçlarını görmektesiniz.
“AGP aperture size” - “Total AGP memory” - 3dmark skorları
4 MB - 4 MB - 45, 45
8 MB - 8 MB - 48, 49
16 MB - 16 MB - 49, 51
32 MB - 32 MB - 53, 55
64 MB - 64 MB - 53, 55, 56
128 MB - 64 MB - 52, 57
3dmark skorlarını boşverin şimdilik. Burda dikkat çeken en önemli nokta “Total AGP memory”nin “AGP aperture size”a direkt karşılık geldiği. Tek istisna 128 MB “AGP aperture size”, burda 64 MB “AGP aperture size”da olduğu gibi “Total AGP memory” sadece 64MB olabiliyor.
Windows XP’de görev yöneticisini açtığımda ve performansa tıkladığımda 512 MB ram’e sahip ilk sistem için “ayrılmış bellek” toplam 220360 k görülüyor iken, 128 MB ram’e sahip ikinci sistem için bu değer en yüksek 80332 k görülüyor (bu değerler sabit değil sürekli değişkenlik gösteriyor). Dolayısıyla ilk sistem için 256 MB “AGP aperture size”a rağmen “Total AGP memory”nin 117 MB’ı aşamaması, yine ikinci sistem için 128 MB’a karşılık 64 MB’ın geçilememesi bununla ilişkili diye düşünüyorum, ne dersiniz?
Ama henüz açıklayamadığımız bir durum var; ati’li ilk sistemde birebir olamayan, fakat nvidia’lı ikinci sistemde tamaman aynı olan “AGP aperture size” ve “Total AGP memory”değerleri. Daha önce de belirttiğim gibi ilk sistemde daha önce nvidia bir kart vardı ve en azından 128 MB “AGP aperture size” için 126MB “Total AGP memory” veriyordu (diğer değerleri kaydetmemiştim). Bu farklılık kartların ati ya da nvidia olmasıyla mı ilişkili, yoksa farklı kuşak kartlardan tutun da farklı markalara kadar bunu tayin eden değişik faktörler mi var? Bu konuda kendi tecrübelerinizi ve katkılarınızı rica ediyorum.
Skorlara baktığımızda düşük “AGP aperture size”dan yükseğe doğru bir kıpırdanış olduğu ortada. 32MB bu ekran kartında yine en iyi değerler 32, 64 ve 128 MB’da görülüyor. En iyi değeri söylemek ise biraz zor, (en azından bu test için) 64 ya da 128’den herhangi biri tercih edilebilir gibi duruyor. Diyeceksiniz ki “neden böyle bir kartı 3dmark03 gibi ağır siklet bir programda deniyorsun, 3dmark20001se çok daha anlamlı olabilir”. Kesinlikle haklısınız. Deneyip görelim:
Aşağıda her bir “AGP aperture size”a karşılık gelen “Total AGP memory” değerlerini ve 3dmark2001se test sonuçlarını görmektesiniz.
“AGP aperture size” - “Total AGP memory” - 3dmark2001se skorları
4 MB - 4 MB - 1193, 1194
8 MB - 8 MB - 1273, 1286
16 MB - 16 MB - 1364, 1364
32 MB - 32 MB - 1362, 1366
64 MB - 64 MB - 1363, 1372
128 MB - 64 MB - 1371, 1385
Bu testte 16 MB’ın altı kesin olarak kötü gözüküyor. Performans yine “AGP aperture size” ile orantılı bir artış gösteriyor. 64 ya da tercihen 128 MB seçmek daha mantıklı gibi gözüküyor..
Elimdeki bir-iki testle kesin sonuçlara ulaşmayı zaten beklemiyorum. Ama en azından bir fikir edindim. Sonrasında bu konuda yazılıp çizilen ne var diye küçük çaplı bir internet taraması yaptım. Bulduklarımı sizinle paylaşmak istiyorum.
İnternetten küçük bir derleme
http://www.ocfaq.com/article.php/overclocking/vidcard/43 “What is AGP Aperture size?” başlıklı bu yazıda temel bilgiler biraz teknik ayrıntıyla birlikte verilmiş. Yazının bir bölümü çevirebildiğim kadarıyla şöyle:
“Herşeyden önce, video kartın üzerinde yer alan bellekler yetersiz duruma düşmedikçe AGP aperture bellek kullanılmayacaktır. Bu, oyun performansınızı genellikle etkilemeyeceği anlamına gelir, çünkü geliştiriciler kart üzerinde yer alan bellek sınırlarının aşılmamasına dikkat edeceklerdir.
Ekran kartı belleği büyüdükçe, aperture size küçük seçilebilir. Bununla birlikte son oyunlar gitgide daha fazla grafik belleğe ihtiyaç duyuyorlar, bu yüzden 64MB’dan 256MB grafik belleğe kadar tüm kartlar için 128 MB Aperture size iyi bir değer gibi gözüküyor. Aperture size’ı çok yüksek tutmak performansınızı artırmayacaktır, çünkü sadece kullanabileceğiniz fiziksel belleğin miktarını ayarlamaktadır.”
http://www.cybercpu.net/howto/basic/AGP_aperture_2/index.asp “AGP Aperture Size Revisited” başlıklı bu yazı ise güncel bir inceleme. 3DMark 2001, 3DMark 2003, Code Creatures, GL Mark ve Dronz Mark gibi statik benchmark yazılımları yanında, Return to castle Wolfenstein, Unreal 2003 ve Comanche 4 gibi real-time benchmark’lar kullanılmış. 128 MB bir kart için farklı testlerde farklı sonuçlara ulaşılmış. Yine yazıdan bazı alıntılar yapmak istiyorum:
“Her sistem için geçerli olacak bir ayar olmadığı görülüyor. Ben her zaman AGP aperture size’ı (sistemin fiziksel belleği ile aynı ya da daha fazla olmamak kaydıyla) olabildiğince yükseğe ayarlamanızı tavsiye ediyorum, ama bu bütün durumlarda en iyi sonucu vermeyebiliyor. AGP aperture’un zannedildiği kadar performansı etkilemediğini düşünüyorum. Aslında sadece statik testlerde anlamlı farklılıklar saptadım. ...Statik testlerin güvenilir olmadığını düşünmekteyim.”
http://www.tweak3d.net/articles/aperture-size/“AGP Aperture Size Examined” başlıklı bu yazı ise daha eski tarihli bir inceleme. Yazının girişinde ve sonucunda ilgi çekici bazı ifadeler var:
“Bazı kişiler sistem belleğinin ne kadar büyük bölümünü grafik kartının paylaşımına açarsa o derece performans artışı elde edeceğini düşünür. Bu bazı durumlarda doğru olabilir. Diğer durumlarda ise performans kaybı ile sonuçlanabilir. AGP aperture size’ı daha yükseğe almanın iki temel sonucu olacaktır. 1) Grafik kartınızla fazla miktarda RAM paylaşıyorsanız ve bir uygulama bundan avantaj sağlıyorsa, yazılımın diğer fonksiyonları için ve muhtemelen arka plan uygulamaları için daha az RAM kalacaktır. 2) Grafik kartın belleğe ihtiyacı olmadığı sürece sistem belleğini kullanmayacaktır. Bu durumda (bios ayarına rağmen) AGP aperture size’ın sistem belleğini tüketmesiyle ilgili problem yaşanmayacaktır. Bir çok kişi yüksek AGP aperture size’ı kompanze edecek ölçüde yeterli belleğe sahip olduğundan ve çoğu uygulama zaten belleğin tümünü kullanmadığından, bu sonuncusu en sık rastlanan durumdur.”
“Bu testlerin verileri nihai bir sonuca ulaştırmıyor, bununla birlikte AGP aperture size hakkında öneriler ve anlatımlar yapmamıza yardımcı oluyor. AGP “sidebanding” doğru çalışmak için en az 16MB’a ihtiyaç duyuyor ve muhtemelen testlerde 16 MB’ın altındaki belirgin düşüşler bundan kaynaklanıyor. 16MB’dan daha küçük AGP aperture size değerleri performans ve stabilite ile uyuşmamaktadır.”
Son bir alıntı http://pulsar.sitemynet.com/bios.htm]yerli bir siteden “Tek dikkat edeceğiniz şey, miktarını ekran kartınızın RAM miktarından az, sisteminizdeki bellek miktarından ise fazla tutmayın”