CMOS Ayarlarının Yapılması ve Sürücülerin Yüklenmesi
Bilgisayarınızdakiher aygıtın BIOS desteğine ihtiyacı vardır, sabit disk kontrolbirimleribu konuda bir istisna değildirler. Anakartlar ATA sabit disklere sistemBIOS’u üzerinden destek sağlamaktadırlar ancak eklenen sürücüye göreCMOS ayarlarına ihtiyaç duymaktadırlar. SCSI aygıtlar için yazılımsalsürücüler ya da sunucu adaptör için firmware gerekmektedir.
Eskiden, CMOS ayarlarında yeni bir ATA sürücü yüklediğinizdesistemin sürücüyü gördüğünden emin olmak için CHS verilerini ellegirmeniz gerekmekteydi. Günümüzde ise bu işlem hala aynenyapılmaktadır, ancak çok daha otomatikleşmiş olarak. Yeni bir sabitdisk yüklediğinizde hala CMOS’da yapılacak çok şey var.
Sabit diskler için CMOS ayarları, anakarttan anakartta çokdeğişiklik göstermektedir. Aşağıda verilen bilgiler en yaygınkullanılan ayarlarla ilgili genel bilgiler sunmaktadır, ancak mevcutbütün seçenekleri anlamak için anakart kullanım kılavuzuna bakmanızgerekmektedir.
Kontrol Birimlerinin Ayarlanması
Kontrol birimlerini ayarlarken ilk adım olarak, etkin (enable)olduklarından emin olunuz. CMOS’ta kontrol birimlerini kapatmak çokkolaydır ve çoğu anakartta ikincil ATA kontrol birimleri varsayılanseçenek olarak kapalıdırlar. CMOS ayarlarınızı tarayarak kontrol birimiaçma/kapama seçeneğini bulunuz. Bu aynı zamanda tümleşik (onboard) RAIDkontrol biriminizin, RAID ve non-RAID (RAID olmayan) ayarlarda çalışıpçalışmadığını kontrol edebileceğiniz andır.
Otomatik Bulma (Autodetection)
Eğer kontrol birimleri etkinleştirilir ve aygıtlar doğru şekildebağlanırsa, sürücüler CMOS’da "autodetection" işlemi sırasındagörüneceklerdir. Otomatik bulma son derece kullanışlı ve güçlü birözelliktir. Ancak öyle görünüyor ki her CMOS için görünümdeğişmektedir. Bu işlemin CMOS’taki seçimi, bilgisayarınız açılırkenhangi sabit diskten yüklemeye başlayacağını etkilemektedir.
Sabit disklerinizden biri işletim sisteminizi saklamaktadır vebilgisayarınız başlatılırken sisteminizin işletim sistemini bulmak içinnereye bakması gerektiğini bilmesi gerekir. Geleneksel BIOS yalnızcaiki kontrol birimi üzerinden dört ATA sürücüyü desteklemekteydi. Bunlarsırasıyla primary controller (birincil kontrol birimi) ve secondarycontroller (ikincil kontrol birimi) olmaktadır.
BIOS, sistem açıldığında birincil kontrole bağlı master sürücüyebakmaktaydı. Eğer tek bir kontrol birimini kullanıyorsanız bu birincilkontrol birimini kullanıyor olduğunuz anlamına gelmekteydi. İkincilkontrol birimi CD-ROM, DVD-ROM ya da sistem başlatamayacak(non-bootable) başka sürücüler tarafından kullanılmaktaydı.
Eski CMOS’lar için bu net ve kolaydı. Sistemi başlattığınızda CMOSotomatik bulma sonucunda bulduğu sürücüleri listeleyecek vegösterecekti. Daha da eski CMOS versiyonlarında bir menü seçeneğiolarak "autodetect" bulunmaktaydı. Bu seçeneği sürücüleri bulmak veekranda görmek için kullanmak zorundaydınız. Şekilde dört aygıta kadaryer bulunduğu görünmektedir. Bütün yerlerin dolu olmadığına dikkatediniz.
Otomatik tanıma (veya bulma) ekranında görünmesi PATA aygıtınındoğru takıldığını kanıtlar. Eğer siz bir sabit diski birincil kontrolbirimine master olarak taktıysanız ancak aygıtın jumper ayarlarındahata yapıp aygıtı slave olarak ayarladıysanız, otomatik bulma ekranındaaygıt slave olarak görünecektir. Eğer iki aygıtınız varsa ve ikisini demaster olarak ayarladıysanız, aygıtlardan biri (ya da diğeri hattabazen ikisi de) ekranda görünmeyecektir. Bu fiziksel yükleme sırasındabazı şeyleri yanlış yaptığınız anlamına gelmektedir. Şerit kabloyu yada güç kablosunu takmayı unutmanız durumunda da sürücüler otomatikbulma işleminde tespit edilemeyeceklerdir.
SATA otomatik bulma mutluluğunu bozdu. SATA dünyasında master, slaveya da birincil, ikincil kontrol birimi kavramları yer almaz. Bununüstesinden gelmek için PATA ve SATA destekli anakartlar günümüzde birnumaralama sistemi kullanmaktadırlar. Yaygın kullanılan numaralandırmasistemlerinden biri her bir kontrol birimi için kanallar teriminikullanır. İlk başlatma aygıtı kanal 1, ikincisi kanal 2 vb. şekildeolmak üzere PATA kanallar için master ve slave durumları olabilir.Ancak SATA kanallarında yalnızca master durumu vardır, çünkü SATAkontrol birimleri yalnızca tek bir sürücüyü desteklerler. Böylecesürücü isimleri yerine sayıları görürsünüz.
Pek çok sabit disk! Bu anakart geleneksel olarak dört PATA sürücüyüdestekliyor, ama aynı zamanda dört tane de SATA sürücü desteği sunuyor.Her kontrol birimine atanan bir sayı var. Burada kanal 1 ve kanal 2’ninmaster/slave ayarı olduğuna dikkat ediniz, bu sayede kanal 1 ve kanal2’nin PATA sürücüler olduklarını anlayabiliriz. Kanal 3-6, listedemaster görünüyor olsa da SATA sürücülerdir. SATA hala yeni olduğundanCMOS yanlış terimler içerebilmektedir.
Başlangıç Sıralaması (Boot Order)
Eğer bilgisayarınızın çalışmasını istiyorsanız, bir işletimsisteminin başlatılması gerekmektedir. Babalarımızın bilgisayarlarında(1980 ve 1990’ların makineleri) sizin işletim sisteminizi birincilmaster sürücüye koymanız gerekmekteydi. 1995 yılından sonra BIOSüreticileri istediğiniz dört sürücüden birine işletim sisteminikoymanıza olanak sağladı. Hangi sabit diskten sistemin başlatılacağı daCMOS’tan belirleniyordu. Buna ek olarak disket sürücü, CD-ROM hattaUSB’den de sistemin başlatılması mümkündü. CMOS bu işlemi sizin birbaşlatma sırası (boot order) oluşturmanız yoluyla çözmektedir.
Şekilde tipik bir başlangıç sırası ekranı görünmektedir. Birinci,ikinci ve üçüncü başlatma seçenekleri vardır. Çoğu kullanıcı birincibaşlatma noktası olarak disket sürücü ya da CD-ROM, sonrasında da sabitsürücü seçerler. Böylelikle sistemle ilgili bir sorun yaşadıklarındasistemi başlatmak için başlatılabilir bir disket ya da CD-ROMkullanabilirler. Tabi ki birinci olarak sabit diski seçip, sorunyaşadığınızda tekrar ayarlara gelerek birinci seçeneği disket sürücü yada CD-ROM yapma şansınız da vardır. Seçim sizin.
Modern CMOS’ların çoğunda sabit disk başlatma sırası ikinci birekranda gösterilmektedir. Bu ekran otomatik bulma ekranına benzer.Ancak yalnızca takılı sabit diskleri gösterir. Bu sayede tahmin yürütmeişinden kurtulmuş oluruz!
Aygıt Sürücüleri
Sistem BIOS rutinleri üzerinden çalışmayan aygıtlar için doğalolarak BIOS için başka kaynaklar gerekmektedir. ATAPI aygıtlar ve SATAkontrol birimlerinin çoğu için kaynak yazılımsal aygıt sürücüleridir.Ancak her iki teknolojinin de bilmeniz gereken gariplikleri vardır.
ATAPI Aygıtları ve BIOS
ATAPI sürücüleri anakarttaki bir ATA kontrol birimine bağlanırlar vePATA sabit diskler ile aynı kablo ve jumper uygulamalarını içerirler.Aslında, bütün mevcut CMOS kurulum uygulamaları ATAPI sürücüleriotomatik tanıyor gibi gözükmektedirler. İkinci IDE kontrol biriminebağlı master konumundaki CD-ROM sürücüyü yükledikten sonra CMOSayarlarına girerseniz, sürücü size şekildekine benzer bir ekrangösterecektir.
CMOS’ta yüklenmiş sürücüler iki amaca hizmet ederler. Birincisi,teknisyene ATAPI sürücüde yaptığı bağlantıların doğruluğunu bildirir.İkincisi, kullanıcıya CD üzerinden sistemi başlatabileceğini gösterir.Yapmadığı şey ise sürücü için gereken doğru BIOS desteğini sağlamaktır!Bu başlangıç sırasında sürücüyle birlikte yüklenmelidir.
Alıntıdır !
