Bugün sizle dünyanın her yerinde olan ve pek çok insanın ölümüne dolaylı da olsa neden olan depremlerden bahsedeceğim. Depremler her zaman kötü şekilde anılır, çünkü bir katil olarak görünür. Ama TV karşısına geçtiğimizde her zaman yetkili kişilerin "Deprem öldürmez, insan öldürür" nidalarını duyarsınız; ve bu doğrudur da. Çünkü Japonya'da olan bir depremle Türkiye'dekinin arasında fark fazla yoktur; belki Japonya daha sık ve şiddetli sallanıyor olabilir ama örnek verecek olursan 7.5 lik bir deprem Japonya'da pek bir hasara neden olmayacağı gibi (ölümlere hemen hemen hiç rastlayamazsınız) Türkiye'de açıklanan rakama göre 20 bin insanımızı kaybettik ve bir o kadar insan da evsiz kaldı en azından. Geçenlerde Pakistan'da da ölçeği yüksek bir deprem meydana geldi ve ölü sayısı için çok kabarık rakamlar telafuz ediliyor. Oysa depremlerden korunmanın yolu var, insanoğlu istese, işte Japonya örneğindeki gibi, depremin hakkından gelebiliyor.
Ancak bugün size anlatacağım depremin bu yönünden ziyade hayatımızı nasıl yakından etkilediği gerçeği. Depremler neden olur? Önce bu soru akla geliyor; biraz Coğrafya ve yer bilimlerine gireceğim ama başka türlü bu konuyu açıklamama olanak yok. Yer altında hala bir magma var; magmayı biliyorsunuz: ateş küre. Burada dünya oluştuğundan beri sürekli bir hareketlilik var ve nedense dünyanın merkezindeki bu lav bir türlü kurumadı. Yanardağlar ve depremler bunun en büyük kanıtı olsa gerek. Mesela dünyanın uydusu Ay'da magma yoktur, o yüzden deprem gibi yer olaylarına rastlamak söz konusu değil, ama eskiden varmış, ayın üstündeki kriterler de bunu kanıtlıyor. Dünya aslında bi suyun üstünde gibi, sürekli yerin oynaması da bundan dolayıdır. Peki hiç düşündünüz mü bu magma olmasa yani yer küredeki o lavlar olmasa, yanardağlar hiç patlamasa dolayısıyla depremler olmasa hayat nasıl olurdu? Bu gerçeği ben de çok sonradan öğrendim. Evet, eğer yer altındaki magma olmasaydı hayat olmazdı. Bu kadar kesin bir yargıya nasıl varıyoruz peki? Magma bildiğiniz üzere dünyanın merkezinde ve yer çekimi buna bağlı. Magmanın olmaması demek yer çekiminin de olmaması anlamına geliyor. Yer çekiminin olmadığını bir an olsun hayal edin, nasıl bir hayat olurdu sizce? Havada uçan insanlar, hayvanlar ve nesneler... Yere yapışık olamazdık bir kere. Ama işin hayati noktası yer çekiminin atmosferi dünyaya çivilemesidir. Atmosfer dünyanın etrafında yuvarlak halka şeklinde çevrilidir ve yağmur, kar gibi birçok meterolojik olay burada meydana gelir; oksijenin de atmosferin içinde olduğunu düşünelim. Eğer yer çekimi olmasaydı, atmosferimiz dünyanın etrafına bağlı olmayacaktı ve uzaya dağılacaktı. Bu dünyada hayatın bitmesi demek. Yine uydumuz Ay'ı düşünelim; orada magma yok demiştik değil mi? Evet... Acaba Ay'da hayat var mı? Hayır... Dünya ve Ay'ı karşılaştırdığımızda durum daha net çıkıyor ortaya. Yani magma dünyanın hayat kaynağı. Biz depremler ve yanardağdaki lavları gördüğümüzde aslında dünyanın hala yaşadığını anlıyoruz. Depremlerin olması dünyanın yaşadığının en açık göstergesidir.
Belki bunu bilenlerimiz vardı, bilemiyorum ama sizle paylaşmak istedim.