KOPEK BALIKLARININ GORUNMEZLIK KALKANI
Çeşitli bilimkurgu eserlerinde ve filmlerinde karşılaşılan görünmezlik, son teknolojik çalışmalarla fantastik bir düşünce olmaktan uzaklaşmakta ve gerçeklik kazanmaya başlamaktadır. Önceleri bir hayal olarak düşünülen bu özellik, fizik kurallarına bağlı olarak gerçekleşir. Bilindiği gibi bir cismin görünür olması, o cismin kendi üzerine düşen ışığı yansıtmasına bağlıdır. Çünkü "görme" ya da "algılama", bir cisimden yayılan ya da üzerine çarpıp saçılan elektromanyetik dalgaların algılayıcılara geri dönmesiyle gerçekleşen bir süreçtir. Bu temel bilgiden hareketle, bilim adamları görünmezlik için gerekli bilgileri toplamaya başlamışlardır. Görünmezlik sağlamak için uygulanacak olan fizik kuralı cismin elektromanyetik dalgaları saçmasını önlemek, dalgaların çarpmasını ya da çarpan dalgaların gelişigüzel saçılmasını engellemekle gerçekleşebilir. Herhangi bir cismin üzerine kaplanacak özel bir madde sayesinde cisimler görünmez kılınabilir. Nitekim bilim adamları yeni gelişmekte olan bir metamalzeme teknolojisi yardımıyla görünmezlik özelliği kazandıran bir kalkan oluşturmuşlardır.
Gorunmezlik Kalkani Fizik Kurallarina Bagli Olarak Calisir
Görünmezlik kalkanı; alıcı ve verici arasına konan metal bir silindirin elektromanyetik dalgaları görmesinin engellemesi ve böylece "görünmez" kılınmasıyla oluşur. Bu özelliğin oluşması için saklanmak istenilen cismin etrafı geliştirilen özel metamalzemelerle kaplanır ve böylece cisim belli elektromanyetik dalgalar içinde görünmez kılınır. Normalde metal bir yüzeyin üzerine gelen dalgaların saçılıma uğraması ve hatta arkasında gölge bırakması beklenir. Oysaki metal silindirin etrafına metamalzemeler kullanılarak örülen kalkan sayesinde elektromanyetik dalgaların yollarında hiçbir bozulma yaşanmaz. Böyle bir sistem sayesinde dışarıdan elektromanyetik dalgaların algılanması ve metal silindiri fark etmesi imkansızlaşır. Buraya kadar anlatılan, henüz laboratuvar ortamında ve bilimsel sergilerde tanıtılan görünmezlik kalkanını, bir köpekbalığı türü doğduğu ilk günden beri kullanmaktadır. Pek çok bilimsel buluş gibi bilim dünyasına ilham kaynağı olan "görünmezlik özelliği" bu balıkta zaten mevcuttur.
Bilim Dünyasına İlham Kaynağı Olan Fener Köpekbalığının Görünmezlik Kalkanı
Köpekbalığı türleri içinde ortalama 30-50 cm uzunluğunda oldukça küçük boyutlu bir tür olan "parlak pullu fener köpekbalığı", bilim adamlarının uzun süredir araştırma yaptıkları görünmezlik kalkanına sahiptir. Japonya'nın güneyindeki sularda yaşan bu canlı, pulları aracılığıyla ışığı yansıtarak okyanus derinliklerinde parlaklığını kaybeder ve adeta "görünmez" olur. Bilim adamları köpekbalığının görünmezlik özelliğinin "fotofor" (photophore) adı verilen ışık yansıtıcı organ vesilesiyle gerçekleştiğini, bu organın ise sinirler ve hormonlar aracılığıyla kontrol edildiğini tahmin etmektedirler. Bu ışık emici organ kimyasal enerjiyi ışık enerjisine dönüştürerek balığın çevresindeki ışığa uyumlu olmasını ve bu şekilde görünmez olmasını sağlamaktadır. Balığın karın boşluğundaki bölgenin de görünmezlik özelliğine katkıda bulunduğu ve alttan bakıldığında balığı görünmez yaptığı saptanmıştır. Görünmezlik bu canlının yaşadığı derin sularda hayatını devam ettirmesi için gerekli olan bir özelliktir.