sata ve ncq nasıl anlaşılır - Sabit Diskler, SSD, Flash Bellek

araştırdığım kadarıyla,"NCQ (Native Command Queueing): İngilizce kelimelerinin kısaltması olan NCQ Türkçe'de "Dahili Komut Sıralama" olarak geçer. 2003 yılında ortaya çıkmıştır. Sabit diskin, aldığı komutları -okuyucu kafanın durumuna göre- en yakınında kayıtlı olandan en uzaktakine doğru bir öncelik sırasına yerleştirebilme teknolojisine verilen addır.

Intel, 915 ve 925 yonga setleriyle birlikte yeni bir kaç teknolojiyi öne çıkardı. Bunlardan birisi NCQ, yani Native Command Queuing. NCQ, eskiden beri SCSI disklerde bulunan TCQ (Tagged Command Queuing) teknolojisine benziyor. Burada amaç, diske verilen okuma emirlerini en optimize şekilde sıraya sokarak, okuma kafasının hareketini, erişim ve arama için geçen süreleri azaltmak.

Peki nedir bu NCQ? NCQ'yu anlamak için basit bir asansör senaryosu çizelim. Otelimizin lobisinde bekleyen asansöre 3 kişi bindi diyelim. İlk binen 9. katın düğmesine bastı, ikinci binen 3. kat düğmesine bastı, üçüncü kişiyse 5. kat düğmesine bastı. Bu durumda, eğer asansör önce direkt 9. kata çıkar, ilk kişiyi indirir, sonra direkt olarak 3. kata iner ve ikinci kişiyi indirir, sonra da 5. kata çıkıp son kişiyi indirirse, inanılmaz zaman ve enerji kaybı yaşanmış olur. İlginçtir ki günümüzün diskleri aynı bu asansörün mantığıyla çalışmaktalar. Oysa akıllı bir asansör sistemi, bu üç kişiyi de tek seferde inecekleri katlarda bırakabilir, zemin kattan yola çıkıp 3, 5 ve 9 katlarda durarak herkesi istediği katta indirebilir. İşte NCQ sisteminin de yaptığı bu, birbiri ardına verilen komutları inceleyip, en optimize şekilde işlenecek şekilde tekrar sıralamak. Mesela diskin kafası merkeze yakın durumdayken, önce en dış kenardaki A verisini, sonra orta bölümdeki B verisini okumak isterseniz, disk A'ya doğru ilerlerken kafanın zaten B'nin üzerinden geçeceğini farkediyor ve A'ya giderkern arada B'yi okuyuveriyor. Sonuç sadece artan disk performansı değil, aynı zamanda azalan kafa hareketi nedeniyle azalan gürültü, azalan ısınma ve artan dayanıklılık. Dolayısıyla NCQ, tamamiyle kazanç sağlayan bir teknoloji.

NCQ'nun performans artışlarını ev kullanıcılarının sistemlerinde değil, daha çok sunucu sistemlerde göstereceği iddia edilse de, konunun henüz çok yeni olması ve yeterli test araçlarının olmaması incelikli testler yapmayı şimdilik olanaksız kılıyor. Yapılan ilk testlerde NCQ ile donanılmış 7200rpm disklerin, Western Digital'in 10000rpm'lik ünlü Raptor serisi disklerin üstünde performans sağladıkları görülmekte, ama bu iki disk serisi farklı veri yoğunluklarında kayıt plakları kullandıkları için bu karşılaştırmaların ne derece sağlıklı olduğu tartışmalı.

NCQ sistemini kullanabilmek için öncelikle diskinizin NCQ destekli olması gerekiyor. İkinci olarak, SATA kontrolcünüzün NCQ destekli olması gerekiyor. Intel ICH6R ve RW dışındaki SATA kontrolcüler arasında şimdilik sadece Silicon Image Sil 3124'de NCQ desteği bulunuyor. Ayrıca NVIDIA nForce 4 serisi de NCQ destekliyor. Üçüncü olarak, eğer Intel yonga seti kullanıyorsanız disk kontrolcüsü tipinizi BIOS'dan AHCI (Advanced Host Controller Interface) olarak ayarlamanız ve Intel Application Accelerator 4 sürücüsünü yüklemeniz gerekiyor. NVIDIA için BIOS ayarı gerekli değil ama NVIDIA SW IDE sürücüsünü kurmanız şart. Bu 3 şartı karşıladığınızda sisteminiz NCQ destekli olacaktır. NCQ desteğinin aktif olup olmadığını, Intel Application Accelerator'un içinden kontrol edebiliyorsunuz.""wikipedia"

görsel anlatım için: http://www.seagate.com/specials/sata/SATA_page.html