Türk Milleti olarak tüm siber alemde olduğu gibi sitemizde de zaman zaman Türkçe sorunu yaşıyoruz. Müdahale edilmediği sürece de düzelmeyeceğini düşündüğümüz için bu duruma müdahale etmeyi uygun gördük. Bu konu içerisinde sizlere Türkçe'nin nasıl bir dil olduğunu, özelliklerini, yanlış kullanılması sonucu oluşacak olumsuzlukları ve farkında olarak veya farkında olmadan yaptığınız yanlışlıkları nasıl düzeltebileceğinizi göstereceğiz. Bunlara ek olarak da forumumuzda uymanız gereken bazı özel kuralları tanıtacağız ve bunları üyelik sözleşmesine de ekleyeceğimiz için bu kuralları uygulamakla mükellef olacaksınız. Lütfen bu konu içerisindeki tüm yazılanları dikkatle okuyunuz.
Öncelikle dilin ne olduğunu ve dilimizin özelliklerini öğrenelim.
Dil Nedir ?
İnsanların aralarında anlaşmaya, kendilerini ifade etmelerine araç olan dil, bir dilbilgisi sistemi içinde örgütlenmiş, düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan ses, işaret ya da hareketlerin bütünüdür.
İnsan anlatım ve bildirişim için ya hareket eder (jest), ya da ses çıkarır (konuşma) ya da belirli işaretler çizer (yazı). Konuşma dili, yazı dili, hareket dili, (insan dili)nin üç ayrı görüntüsüdür.
Konuşma Dili ve Yazma Dili
Dil hem yazılı hem sözlü olabilir. Konuşma dili yazının icadından binlerce yıl öncesinden beri gelişmiştir. Elbette, yazı dili ile konuşma dili arasında önemli farklar vardır, temel öğeleri farklıdır. Biri kelimelerden, diğeri seslerden oluşur. Yazı dilinin biçimi gelenekler ve gramerciler tarafından konuşma diline oranla çok daha dikkatli bir şekilde düzenlenmiştir. Konuşurken ve yazarken kullanılan kelime dağarcığı genellikle daha geniştir. Bundan başka, konuşma ve yazı dillerinin gramerleri farklıdır.
Türkçenin Genel Özellikleri
* Türkçe, diğer Türk dilleriyle birlikte Altay dil ailesinin bir kolunu oluşturur. Bu ailenin diğer üyeleri Moğolca, Mançu-Tunguzca ve Korecedir. Japoncanın Altay dil ailesinin bir üyesi olup olmadığı konusu tartışılmaktadır.
* Türkçe, diğer Altay dilleri gibi eklemeli, yani sözcüklerin eklerle yapıldığı ve çekildiği, sondan eklemeli bir dildir.
* Türkçe sözcüklerde, Arapça, Almanca vb. dillerde görülen erillik, dişillik (yani cinsiyet ayrımı) özelliği yoktur.
* Türkçede sayı sıfatlarından sonra gelen adlar çoğul eki almazlar. Yani üç ağaçlar değil üç ağaç.
* Önlük-artlık (kalınlık-incelik) ve düzlük-yuvarlaklık uyumları vardır. İlk uyuma göre bir sözcükteki ünlüler ya hep art veya ön, ikinci uyuma göre de ya hep düz veya yuvarlak olurlar.
* f, j ve h ünsüzleri Türkçe kökenli sözcüklerde bulunmazlar. (Bir kaç Türkçe sözcükte başka seslerden değişmiş olarak f görülebilir: öfke < öpke, ufak < ubak vb.)
* Türkçe sözcüklerde söz başında bulunabilen ünsüz sayısı sınırlıdır: b, ç, d, g, k, s, t, v, y.
* c ünsüzü, söz başında başka ünsüzlerden değişmiş olarak bir kaç sözcükte bulunur: cibinlik < çıpın vb.
* n ünsüzü Türkçe kökenli sözcükler içinde yalnız ne ve türevlerinde bulunur: ne, neden, niçin, nasıl vb.
* p ünsüzü de söz başında, bir kaç Türkçe sözcükte b'den değişmiş olarak bulunur: piş- < biş-, parmak < barmak vb.
Teknoloji ve Dil
Teknoloji artık neredeyse hayatımızın bir parçası oldu. Cep telefonları , internet üzerinden yazışmalar , elektronik posta ve bunlar gibi bir çok şey hayatımızı son derece kolaylaştırıyor. Fakat hayatımızı kolaylaştırdığı gibi dilimizden de bir çok şeyi alıp götürüyor.
Cep Telefonu Mesajları ve İnternet Yazışmaları
Günümüzde insanların büyük bir kısımı ve özellikle gençler iletişimlerini cep telefonları ve bilgisayarlar ile birbirlerine gönderdikleri mesajlar ile sağlıyorlar. Çünkü bu güzel icat insanların iletişimini son derece kolaylaştırıyor. Fakat nedense insanlar bu güzel icadın yanlış kullanıldığında dillerinden bir çok şeyi alıp götürdüğünün farkında değil.
1. Sesli Harf Kullanılmıyor !
Herkesin başına gelen büyük bir sorun bu. Artık nedense mesajlarda sesli harf kullanılmıyor. Bize "Selam. Nasılsın?" yazması gereken arkadaşlarımız "Slm. Nslsn?" olarak bu işi geçiştirmiş oluyor. Bu hatayı yapan insanlar bunun büyük bir sorun olduğunu düşünmüyorlar. Çünkü onlara göre karşılarındaki ne demek istenildiğini anlıyor. Evet bu belki doğru olabilir. Karşınızdaki sizin ne demek istediğinizi anlayabilir. Fakat sürekli alışkanlık haline getirdiğiniz bu durum sizin bütün hayatınızdaki yazışmaları kökünden etkiliyor.
2. Yabancı Kelimeler İle İletişim Sağlanıyor
Bu kadar zengin bir içerikte olan Türkçe sanki yetmiyormuş gibi bir de işin içine yabancı kelimeler giriyor. Dil öğrenmek kesinlikle çok güzel bir şeydir fakat iki dil birbirine karıştığı zaman aslında durum çok saçma bir hal alıyor.
Örnek Mesaj
Yeni aldığın ayakkabılar çok cool olmuş.
Burada Türkçede bulunan bir çok kelimeyi kullanabiliriz. Örneğin "Yeni aldığın ayakkabılar çok güzel olmuş" veya "çok hoş olmuş" diyebiliriz. Fakat nedense bu hatayı yapan insanlar işin içine yabancı dil sokunca kendilerini kültürlü gösterdiklerini
Yazım Kuralları ve Türkçe’nin Doğru Kullanımı
Bir yazı ile okuyucuya mesajı doğru iletmede kaynağın önemli bir rolü ve sorumluluğu bulunmaktadır. Bu yüzden mesajı ileten kişi mesajını yazılı olarak iletirken bir takım yazım kurallarına uyması gereklidir. Özellikle öğrencilerin yazı yazarken yaptıkları en önemli hata, noktalama işaretlerine uymamalarıdır.
* Yazılarda noktalama işaretleri bazen hiç kullanılmamakta bazen de yerinde kullanılmamaktadır. İfadelerin doğru anlaşılması için bu kurallara özenle uyulmalıdır.
* Bir bilgisayar programı kullanılarak yazılan yazılarda ise boşluk konusuna dikkat edilmelidir. Örneğin,
o Noktadan ve virgülden önce boşluk bırakılmamalıdır.
o Noktadan ve virgülden sonra boşluk bırakılmalıdır. Boşluk bırakılması unutulduğunda noktanın öncesinde ve sonrasındaki sözcükler tek bir sözcük olarak algılanmaktadır. Bu da yazıların kağıt üzerindeki düzenlemesini olumsuz etkilemektedir.
o Parantezler açılırken parantez öncesinde boşluk bırakılmalı, açılan parantezle metin arasında boşluk olmamalıdır. Parantezler kapatılırken parantez öncesinde boşluk olmamalı, sonrasında ise olmalıdır.
* Diğer bir hata türü yazım yanlışlarıdır. Sözcükler Türk Dil Kurumu’nun belirlediği kurallar göz önünde bulundurularak yazılmalıdır.
* Yaygın olarak yapılan bir başka hata da sözcüklerin yanlış kullanımlarıdır. Örneğin “neden olmak”, “yol açmak” ve “sağlamak” gibi sözcükler çok farklı anlamları verebiliyorken aynı anlamda kullanılmaktadırlar.
* Ayrıca bazı sözcüklerin Türkçe karşılıkları varken (genelde) farkında olunmadan yabancı karşılığı kullanılmaktadır.
Türkçe'mizde yaygın olarak yapılan yazım yanlışları ve düzeltilmiş hallerini görmek için lütfen buraya tıklayınız. Bu sayfayı iyice inceleyerek kendi yaptığınız hataları görebilirsiniz. Hatta hatalı yazdığınızı düşündüğünüz ama doğrusunun ne olduğu hakkında bir bilginiz olmadığı durumlarda başvurulacak güzel bir kaynaktır bu sayfa. Bu konu içerisindeki en önemli kısım bu paragraftır çünkü diğer yazılanların hepsi ikaz etmek amaçlıdır, bu paragrafta verdiğimiz sayfa ise yanlışlarınızı düzeltmenizi sağlayacak bir altın kaynaktır.
Bunların dışında forumumuzda yapılan yazım yanlışları ve konu açarken dikkat etmeniz gereken hususlar şunlar;
* Türkçe ve İngilizce'yi harmanlayarak anlaşılması güç, Türkçe katili mesajlar yazmayınız. Bu şekilde yazılan mesajların sizleri karizmatik gösterdiğini düşünüyor olabilirsiniz ama bizce bu davranış sizin Türkçe'yi kullanmaktaki acizliğinizi gösteriyor.
* Türkçe kelimeleri alfabemizde bulunmayan harflerle ifade etmeyiniz. Alfabemizdeki harfleri bilmiyorsanız bu konunun ilk resminin alt kısmında, siyah arka plan üzerine beyaz renkle yazılmış olarak alfabemizdeki 29 harfi görebilirsiniz. Bu yanlış davranışa örnek; hoşqeldin, wize vb.
* Mesajlarınızda ve konu başlıklarınızda bazı harfleri kelimenin ortasında olduğu halde büyük yazmayınız. Özellikle L ve R harflerinde bu hata bilerek ve çok yapılıyor. Caps Lock tuşunu soldurmanın bir anlamı olmadığını düşünüyoruz. Hem bu şekilde kendinizi yormamış da olacaksınız.
* Konu başlığı özel bir durum olmadığı sürece kesinlikle büyük harfle başlamalıdır. Özel durumdan kasıt, baş harfi küçük olan özel isimlerle başlayan başlıklardır. Örneğin; vBulletin, eXTReMe Tracker vb.
* Konu başlığında her kelimenin baş harfini büyük yazabilirsiniz veya sadece ilk kelimenin ilk harfini büyük yazabilirsiniz. Bu size kalmış birşeydir fakat bu hususta bir birlik oluşturmak amacıyla sadece ilk kelimenin ilk harfini büyük harfle yazmanızı öneriyoruz. Örnek bir başlık yazmak gerekirse "Dün gece hastaneye kaldırılan Mehmet Şahin bu sabah taburcu oldu" iyi bir örnek olur.
* Konu başlığınızda ": )", "(:" gibi ifadeler kesinlikle kullanmamalısınız. Bunun yerine konuyu açarken "" gibi bir mesaj simgesi seçebilirsiniz. Bu sizin isteğinize kalmış bir şey fakat görüntü kirliliği oluşturmamak için başlığınızın içerisinde kesinlikle ifade kullanmamalısınız.
* Konu başlığı içerisinde (genellikle başlık sonunda) noktalama işareti kullanabilirsiniz ama bunu kesinlikle abartmamalısınız. Ardı ardına 3 tane ünlem işareti veya soru işareti koymanın size hiçbir getirisi olmaz. Bazı tamamlanmamış cümlelerin sonunda üç nokta kullanılabilir tabi ki ama dikkatinizi çekerim tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılabilir. Örneğin; "Sen gittikten sonra..." vb.
* Türkçe'yi bilerek hatalı yazdığını düşündüğünüz üyelerle tartışmaya girmeyiniz. Eğer kendisini uyarmak istiyorsanız bu konuyu okumasını sağlayınız. Bir değişiklik olmadığını düşünüyorsanız hatalı Türkçe kullanan üyenin hatalı bir mesajını rapor ediniz.
* Bu maddelere zamanla ihtiyaca göre yenileri de eklenecektir. Güncelleme yapıldığında sizleri bilgilendireceğiz.
Peki şimdi herkes Türkçe'yi mükemmel mi kullanacak ki?
Sizlerden mükemmel bir Türkçe kullanmanızı istemiyoruz. Kullanabiliyorsanız tabi ki kullanmanızı isteriz fakat insan olduğumuz için hepimiz yanlışlıklar yapabiliriz. Bizim amacımız bilerek yapılan yanlışlıkları önlemek ve bunun yanında bilmeyerek yapılan bazı yanlışlıkları da düzeltmek. Eğer bu duyurumuz hakkında sormak istediğiniz herhangi bir sorunuz veya belirtmek istediğiniz bir nokta varsa bu konuya yazabilirsiniz.
Eğer Türkçe'yi düzgün kullanma hususunda siz de bizlere destek olmak istiyorsanız aşağıdaki imza resimlerinden (bar) herhangi birini imzanızda kullanabilirsiniz. İmzanızdan bu konuya bir bağlantı da eklerseniz sesimizi sizinle beraber daha çok üyeye ileterek amacımıza daha çok yaklaşmış, hatta ulaşmış oluruz. İlginiz için teşekkür ediyoruz.
Lütfen kayıtsız kalmayalım.
